Sağlık hizmetlerinde yaşlı ayrımcılığı ve yaşlılara yönelik sosyal politikalar

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu araştırmanın amacı, Ankara’da bir kamu hastanesinde Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürlüğü’nde görev yapan hemşirelerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarını ölçmek, bu tutumların hangi sosyodemografik değişkenlerden etkilendiğini belirlemek ve hemşirelerin yaşlılara yönelik bakım süreçlerinde sahip oldukları algı, değer ve önyargıların haritasını çıkarmaktır. Çalışma, elde edilen bulgular doğrultusunda yaşlı ayrımcılığına yönelik farkındalık, eğitim ve politika geliştirme çalışmalarına zemin oluşturmayı hedeflemektedir.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Bu tanımlayıcı ve kesitsel çalışma, Ankara’da bir kamu hastanesinde hasta bakım hizmeti sunan hemşirelerle yürütülmüştür. %95 güven düzeyi ve %5 hata payına göre örneklem büyüklüğü en az 322 kişi olarak belirlenmiştir. Veriler, 30 Ocak–28 Şubat 2025 tarihleri arasında Google Forms aracılığıyla çevrim içi toplanmıştır. Veri toplama araçları; sosyodemografik bilgi formu ve Vefikuluçay (2008) tarafından geliştirilen Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği’dir. Ölçek üç alt boyuttan oluşmakta olup, yüksek puanlar yaşlılara yönelik olumlu tutumu göstermektedir. Veriler SPSS 26.0 programı ile analiz edilmiş; normal dağılım Shapiro–Wilk testi ile değerlendirilmiş, uygun parametrik ve non-parametrik testler uygulanmıştır.
BULGULAR: Araştırma kapsamında hemşirelerin yaşlı bireylere yönelik genel olarak olumlu bir tutum sergiledikleri görülmektedir. Yaşlı bireylerin bakım süreçlerine yönelik algılar, hemşirelerin eğitim durumu, deneyim süresi ve yaş gibi demografik değişkenlerine bağlı olarak farklılık göstermiştir. Bu bulgular, sağlık hizmetlerinde yaş ayrımcılığına karşı duyarlılığın hâlâ gelişime açık olduğunu ortaya koymaktadır.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Bu çalışma hemşirelerin yaşlı bireylere yönelik tutumlarının sağlık hizmetlerinin insan onuruna yakışır biçimde sunulmasında kritik bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Yaş ayrımcılığının sadece bireysel tutumlarla sınırlı kalmadığı, aynı zamanda kurum kültürü ve idari yapılardan da etkilendiği sonucuna varılmıştır. Bu nedenle hemşirelik eğitiminde yaşlılık temalı içeriklerin güçlendirilmesi, hizmet içi eğitimlerin etik farkındalık temelli yeniden yapılandırılması ve yaşlı haklarını merkeze alan sosyal politikaların uygulanması önemlidir.

Social policies in health services in terms of age discrimination and for the elderly individuals

INTRODUCTION: The purpose of this study is to measure the attitudes of nurses working at the Health Care Services Directorate of a public hospital in Ankara towards ageism, to determine which sociodemographic variables influence these attitudes, and to map the perceptions, values, and biases that nurses hold in care processes for elderly individuals. Based on the findings, the study aims to provide a basis for awareness, training, and policy development studies against ageism.

METHODS: This descriptive and cross-sectional study was conducted with nurses providing patient care services in a public hospital in Ankara. According to a 95% confidence level and 5% margin of error, the minimum sample size was determined to be 322 participants. Data were collected online via Google Forms between January 30 and February 28, 2025. Data collection tools included a sociodemographic information form and the Ageism Attitude Scale developed by Vefikuluçay (2008). The scale consists of three sub-dimensions, and high scores indicate positive attitudes towards elderly individuals. Data were analyzed using SPSS 26.0; normal distribution was evaluated with the Shapiro–Wilk test, and appropriate parametric and non-parametric tests were applied.
RESULTS: The findings of the study show that nurses generally display a positive attitude towards elderly individuals. Perceptions regarding care processes for the elderly differed depending on demographic variables such as education level, years of experience, and age. These findings indicate that sensitivity to ageism in health services still has room for improvement.

DISCUSSION AND CONCLUSION: The study revealed that nurses’ attitudes towards elderly individuals play a critical role in providing health services in a manner that respects human dignity. It was concluded that ageism is not limited to individual attitudes but is also influenced by institutional culture and administrative structures. Therefore, it is important that ageing-related content should be strengthened in nursing education, in-service training should be restructured on the basis of ethical awareness, and social policies centred on elderly rights should be implemented.