Bir üniversite hastanesine başvuran zehirlenme olgularına uygulanan ekstrakorporeal tedavi yöntemlerinin değerlendirilmesi

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, 01 Ocak 2011-31 Aralık 2017 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İlaç ve Zehir Danışma Merkezine (DEÜTF-ZDM) danışılan ve ekstrakorporeal tedavi yöntemleri uygulanan zehirlenme olgularının değerlendirilmesidir.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Bu kesitsel ve tanımlayıcı çalışma, zehirlenme nedeniyle ekstrakorporeal tedavi yöntemi uygulanan hastaları kapsamaktadır. Veriler, hastane otomasyon sistemi, ekstrakorporeal tedavi ünitesi formları ve DEÜTF-ZDM kayıt formlarından elde edilmiştir. Zehirlenme şiddeti, Zehirlenme Şiddet Skoru kullanılarak sınıflandırılmış, hastaların Glasgow Koma Skoru (GKS) kaydedilmiştir. Normalite analizi için Kolmogorov-Smirnov testi, parametrik veriler için Student-t testi ve parametrik olmayan veriler için Mann-Whitney U testi uygulanarak gerçekleştirilmiştir. En sık görülen zehirlenmelerde mortaliteyi etkileyen risk faktörlerini belirlemek için lojistik regresyon analizi uygulanmıştır. Verilerin analizi, SPSS-24 yazılımı kullanılarak yapılmıştır.
BULGULAR: Çalışmaya 75 hasta dahil edildi. Ortalama yaş 51.5±19.7 yıl olup, %60’ı erkekti. En fazla zehirlenmelere neden olan maddeler sırasıyla metanol (% 37,3), lityum (% 18,7), karbamazepin (% 10,7) ve digoksin (% 6,7) olarak tespit edildi. Ekstrakorporeal tedavi, vakaların %74,7’sinde “maruz kalınan maddenin eliminasyonunu artırmak” için, %25,3’ünde “renal destek” için kullanıldı ve tüm hastalara uygulanan yöntem hemodiyalizdi. Spesifik antidot tedavisi, tüm olguların %29,3’üne ve metanol zehirlenmelerinin %67,9’una uygulandı. Hemodiyalizin en sık komplikasyonu hipotansiyondu (%28). Hastaların çoğunluğunda (%73,3) yoğun bakım ünitesi ihtiyacı vardı. Üç hasta (%4) sekelle iyileşirken, 21 hasta (%28) hayatını kaybetti. Metanol ile zehirlenen hastalarda, pH<7.00, serum kreatinin (SCr)>1.2 mg/dL ve düşük GCS tek değişkenli analizde mortalite ile ilişkilendirildi. Çok değişkenli regresyon analizinde, mortalitenin tek bağımsız belirleyicisi GCS olarak bulundu (OR 0.62, %95 CI 0.39-0.99, p=0.05).

TARTIŞMA ve SONUÇ: Yeterli hemodiyalize rağmen, ilaç zehirlenmelerinde ölüm oranı yüksektir. Düşük GCS, metanol zehirlenmesi durumunda ölüm oranının tek bağımsız belirleyicisidir.

Anahtar Kelimeler: Zehirlenme, metanol, hemodiyaliz, toksisite

Evaluation of extracorporeal treatment methods in poisoned patients admitted to a university hospital

INTRODUCTION: This study aims to describe characteristics of poisonings in patients who were treated with extracorporeal methods between January 01, 2011 and December 31, 2017 in Dokuz Eylul University Drug and Poison Information Center (DEUDPIC).
METHODS: This cross-sectional and descriptive study included patients who received extracorporeal treatment for poisoning. The data were obtained from the hospital automation system, extracorporeal treatment unit forms, and DEUDPIC forms. The severity was classified using the Poisoning Severity Score, and Glasgow Coma Scores (GCS) were recorded. Statistical analyses involved Kolmogorov-Smirnov tests for normality, Student’s t-test for parametric comparisons, and Mann-Whitney U test for non-parametric data. Risk factors for mortality in specific common drug toxicities are determined using logistic regression analysis. Analyses were conducted using SPSS-24.

RESULTS: A total of 75 cases participated in the study. The mean age was 51.5±19.7 years, with 60% of cases being male. Methanol (37.3%), lithium (18.7%), carbamazepine (10.7%), and digoxin (6.7%) caused the most poisonings, respectively. Extracorporeal treatment was used for “increasing the elimination of the substance exposed” in 74.7% of the cases for “renal support” in 25.3%, and the method was hemodialysis in all. Specific antidote treatment was applied to 29.3% of all cases and 67.9% of methanol poisonings. The most common complication of hemodialysis was hypotension (28%). A majority of the patients (73.3%) necessitated intensive care unit support. Three patients recovered with sequelae (4%), and 21 (28%) died. Among patients who suffered from methanol poisoning, pH<7.00, serum creatinine (SCr)>1.2 mg/dL, and lower GCS were associated with mortality in univariate analysis. In the multivariate regression analysis, the sole independent predictor of mortality was found to be the GCS (OR 0.62, 95% CI 0.39-0.99, p=0.05).
DISCUSSION AND CONCLUSION: Despite adequate hemodialysis, mortality rate is high in the setting of common drug poisonings. A low GCS is the only independent predictor of mortality in the setting of methanol poisoning.

Keywords: Poisonings, methanol, hemodialysis, toxicity