Türkiyenin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde istilacı Aedes Türlerinin İzlenmesi ve Kontrolü

GİRİŞ ve AMAÇ: Istilacı sivrisinek türleri tüm kıtalarda büyük problem olup birçok alanda ciddi sivrisinek kökenli hastalık salgınlarına neden olabilmektedir. Avrupa kıtasındaki son araştırmalar, pek çok otonom chikungunya vakalarının, istilacı Aedes albopictus ve Aedes aegypti türleri ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu türlerin ve diğer istilacı Aedine sivrisinek türlerinin kapsamlı bir şekilde izlenmesi, muhtemel salgınları önleme ve zamanında müdahale etmek için gereklidir. Bu çalışma, Doğu Karadeniz bölgesinde izleme ve kontrol çalışmalarının başarısı üzerine odaklanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: İzleme çalışması 2016-2017 vektör aktif sezonda ve üç şehirde ECDC ve CDC yönergelerine göre gerçekleştirilmiştir. Kontrol çalışmaları, 2017 vektör aktif sezonun ikinci yarısında TC Sağlık Bakanlığı Zoonotik ve Vektörlü Hastalıklar Dairesi denetimi altında gerçekleştirilmiştir. Larva kontrolü için IGR, Bti / Bs karışımı ile sıvı Bti kullanılmıştır. Ergin kontrolü için farklı pyrethroidler, nikotin mimik ve doğal ürünler kullanılmıştır. Populasyon dalgalanmaları ve kontrol çalışmalarının başarısının değerlendirilmesi amacıyla Ae. albopictus için altı, Ae. aegypti için dört bölge seçilmiştir.
BULGULAR: 2016 yılında 22 yaygın, 2 yerel olarak yerleşik Ae. albopictus populasyonu saptanmıştır. 2016 yılında yaygın oranda yerleşik Ae. aegypti populasyonu 4 noktada, yerel yerleşik populasyon 10 noktada bulunmuştur. 2017 yılında üç şehirde 544 muhtemel larva gelişim alanı kontrol edilmiş, 194 noktanın Ae. albopictus tarafından istila edildiği ve kalıcı olarak yer aldığı bulunmuş, Ae. aegypti ise tüm alanda 25 noktada bulunmuştur. 2016 yılında Ae. albopictus populasyon yoğunlukları sezon boyunca dalgalanmış ve iki pik yapmıştır (Haziran-küçük, Eylül-büyük). Bu durumun aksine Ae. aegypti pikleri Ağustos ve Ekim aylarında görülmüştür. Tüm sezon boyunca tüm alanlarda Ae. albopictus için ortalama larva kontrol başarısı %69 fakat ergin kontrol başarısı %46 bulunmuştur. Ae. aegypti için hemen hemen benzer bir durum gözlenmiştir. Kontrol çalışmalarından sonra larva kontrol başarısı %61, ergin kontrol başarısı %37 bulunmuştur.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Çalışma istila bölgesinde, istilacı iki türün, kalıcı, hızlı yayılma biçimi gösterdiğini ve yüksek populasyon yoğunluklu olduğunu göstermiştir. Kontrol çalışmaları kısıtlı bir zamanda olsa da başarı larva için %60’ın üzerinde, ergin için %40 civarında bulunmuştur. Düşük seviyedeki kontrol başarısı pek çok nedenle açıklanabilse de ana faktörler alanın coğrafik yapısı, iklimsel çeşitliliği ve çay ekim alanlarındaki insektisit kullanım kısıtlamasıdır. Bu nedenle entegre kontrol stratejileri için acil stratejik bir plan gereklidir.

Surveillance and Control of Invasive Aedes Species in the Eastern Black Sea Area of Turkey

INTRODUCTION: Invasive mosquito species are big problems on all continents and can cause serious mosquito borne diseases epidemics in many areas. Recent surveys of Europe continent showed that many autocthonous cases of chikungunya are related to the invasive Aedes albopictus and Aedes aegypti species. Extensive surveillance of these species and other invasive Aedine mosquito species is required for prevention and timely respond to possible outbreaks. This study focuses on surveillance and control operation success in Eastern Black sea area in Turkey
METHODS: Surveillance study was performed in 2016-2017 vector active season and three cities were surveyed according to ECDC and CDC guidelines. Control operations were performed during the second half of the 2017 active season under supervision of Turkish Ministry of Health Zoonotic and Vector borne Diseases Department. IGR, Bti/Bs mix and liquid Bti were used for larval control. Different pyrethroid, nicotin mimic and natural products were used for adult control. Six areas of Ae. albopictus and four areas of Ae. aegypti were selected for assessment of the population fluctuations and control operations success.
RESULTS: 22 widely and 2 locally established Ae. albopictus populations were detected in 2016. Widely established Ae. aegypti populations were detected in 4 locations and 10 locally established populations in 2016. 544 possible larval breeding sites were checked in three cities in 2017 and Ae. albopictus was found to be infested and persistent at 194 locations. Ae. aegypti was found only in 25 locations throughout the area. Population densities were fluctuated during the season with two population peaks (June-small, September-big) of Ae. albopictus in 2016. In contrast to this situation population peaks were seen in August and October in Ae.aegypti. Average larval control success was found 69% but adult control success was found 46% for all areas throughout the season for Ae. albopictus. Similar situation was observed for Ae. aegypti. Larval control success was found 61% and adult control success was found 37%.
DISCUSSION AND CONCLUSION: The study showed the persistence, rapid spreading pattern and high population density of the two invasive species in the invasion areas. Control operations success was found up to 60% for larvae and around 40% for adults despite the limited time of control operations. Low level of control operation success may be explained by many factors but main factors are geographical features of the region, climatic variations and insecticide usage restriction in the tea plantation areas. Therefore, an urgent strategic plan is required for integrated control strategies.